Απολογισμός Κλήμη Κεραμιτσόπουλου για την περίοδο συμμετοχής του Project στο ΔΣ του ΠΟΦΤΜΜΔΔ

ΤΟ PROJECT ΔΡΑΜΑ 2020 ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ:

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΑΙΝΙΩΝ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 – ΜΑΡΤΙΟΣ 2017

ΜΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

Αισίως, δυόμιση χρόνια παρουσίας του Project Δράμα 2020 στο Διοικητικό Συμβούλιο του Πολιτιστικού Οργανισμού Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους (ΠΟΦΤΜΜ/Οργανισμός εφεξής) του Δήμου Δράμας, έφτασαν στο τέλος τους. Η εκπροσώπησή μας μέσα στο ΔΣ αποσκοπούσε πάντοτε στη δημιουργική παρέμβαση και αντιπολίτευση, χωρίς να στοχεύει στην παρακώλυση των εργασιών του οργανισμού, είτε αυτές αφορούσαν το Ωδείο, είτε το Φεστιβάλ.

Σκόπιμο είναι λοιπόν να κάνουμε μια ανασκόπηση των όσων αποκομίσαμε από τη συμμετοχή μας μέσα στο ΔΣ του οργανισμού. Το να μιλήσει κανείς όμως για το ωδείο και το φεστιβάλ χωρίς να κουράσει τον συνομιλητή ή αναγνώστη είναι κάτι το πολύ δύσκολο, ωστόσο είναι αναγκαίο.

Η εικόνα του οργανισμού όταν αναλάβαμε εκπροσώπηση το Σεπτέμβριο του 2014 ήταν δυσάρεστη. Ώς ΔΣ ήρθαμε αντιμέτωποι με αυθαιρεσίες ή και παραλείψεις διοικήσεων του παρελθόντος που αφορούσαν σε διάφορα διοικητικά και οικονομικά θέματα. Προφορικές συμβάσεις, εργασίες χωρίς καταβολή παραστατικών, απλήρωτα βραβεία του φεστιβάλ, μη καταβολές μισθών καλλιτεχνικών διευθυντών και προσωπικού είναι μόνο λίγα από τα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει το ΔΣ. Αυτά τα ζητήματα εξακολουθούν να ταλαιπωρούν τον οργανισμό και κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχίσουν και μετά το πέρας της δικής μας παρουσίας εκεί. Και είναι τόσα πολλά και τόσο μεγάλα, που σχεδόν αναγκαστικά ανάγουν το ρόλο του ΔΣ σε διαχειριστικό, και όχι για παράδειγμα, δημιουργικό ή και «τολμηρό». Ωστόσο, η εξυγίανση του οργανισμού αποτελεί αναγκαιότητα και η επίτευξή της δεν είναι λόγος για πανυγηρισμό.

Κάποια από τα ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει ο οργανισμός και αφορούν το ωδείο και το φεστιβάλ είναι τα ακόλουθα:

1. ΩΔΕΙΟ: Οι πληρωμές των ωρομίσθιων. Αυτές γίνονται ανταποδοτικά και δεν υπολογίζονται βάση των ωρών εργασίας του κάθε εργαζόμενου, αλλά ανάλογα με τον αριθμό των διδασκομένων του εκάστοτε καθηγητή και κατά πόσο οι διδασκόμενοι καταβάλουν τα διδακτρά τους. Κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα μη πληρωμής των ωρομίσθιων καθηγητών, αλλά και σε διαφωνίες μεταξύ καθηγητών, καλλιτεχνικού διευθυντή και ΔΣ. Το Project αρκετές φορές τόνισε το θέμα εξέτασης κάποιας εναλλακτικής μεθόδου καταβολής πληρωμών για τους ωρομίσθιους καθηγητές, ωστόσο κάθε φορά συναντούσαμε το εμπόδιο του «επιτρόπου», της οικονομικής αρχής που εποπτεύει τα οικονομικά του δήμου.

2. ΩΔΕΙΟ: Το πολύ μεγάλο θέμα του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του ωδείου. Εδώ πρέπει να τονίσουμε πως το Project καταψήφισε την υποψηφιότητα του κυρίου Καμπάνη Σαμαρά για τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του ωδείου, καθώς η αρχική επιλογή για το πρόσωπό του μας ήρθε στο ΔΣ ως τετελεσμένο γεγονός (με επίδειξη του, πράγματι, εντυπωσιακού βιογραφικού του). Ο κυριότερος λόγος της ένστασης μας στην επιλογή του εν λόγω διευθυντή είναι η άλλη θέση που κατέχει σε ωδείο στη Θεσσαλονίκη, κάτι που τον αναγκάζει να βρίσκεται στη Δράμα (και να πληρώνεται από αυτήν) μόνο για 3 ημέρες την εβδομάδα, αν και τελικά εμφανίζεται μόνο τις δύο από αυτές, Παρασκευή με Σάββατο μεσημέρι. Γίνεται αμέσως σαφές πως ένας διευθυντής χωρίς διαρκή φυσική παρουσία στο χώρο εργασίας του, αδυνατεί να αντιμετωπίσει έγκαιρα προβλήματα που προκύπτουν είτε με τους καθηγητές, είτε με τους μαθητές του ωδείου, αλλά και άλλα ζητήματα που θα μπορούσε ενδεχομένως να χειριστεί. Σαφώς και έχει οράματα για το ωδείο και κάνει φιλότιμες προσπάθειες για να συνεργαστεί με τους καθηγητές του για να τα πετύχει, όμως η απουσία του το μεγαλύτερο μέρος της εβδομάδας δημιουργεί μάλλον τριβές με το προσωπικό παρά αγαστή συνεργασία. Τέλος, αλλά καθόλου ασήμαντο, το ΔΣ είδε τον καλλιτεχνικό διευθυντή μονάχα την ημέρα που ήρθε να μας συστηθεί ως υποψηφιότητα, στην κοπή της πίτας του ωδείου και … βασικά σε αυτές τις περιστάσεις. Ωστόσο, στην τελευταία συνάντηση με τον καλλιτεχνικό διευθυντή περί τα μέσα Μαρτίου 2017 με το εκπαιδευτικό προσωπικό του Ωδείου, ειπώθηκε από τον πρόεδρο του ΔΣ πως τέτοιες συναντήσεις (του διευθυντή με τους καθηγητές του) είναι πάγια τακτική. Η αλήθεια είναι όμως πως ήταν η πρώτη φορά που ο καλλιτεχνικός διευθυντής συναντήθηκε με τους καθηγητές για μια συζήτηση εφ’όλης της ύλης. Στα 2,5 χρόνια θητείας του, κάτι τέτοιο είναι απαράδεκτο.

3. ΦΕΣΤΙΒΑΛ: Αντίστοιχα είναι και τα θέματα του καλλιτεχνικού διευθυντή του φεστιβάλ, Αντώνη Παπαδόπουλου, ενός σκηνοθέτη καταξιωμένου στον ελληνικό χώρο με εμπειρία στον κινηματογράφο πάνω από 30 χρόνια. Τελεί καλλιτεχνικός διευθυντής εδώ και πάρα πολλά χρόνια, και φαίνεται πως αυτό έχει αρχίσει να τον κουράζει και να αντιμετωπίζει τη θέση του αυτή ως μόνιμη και αποκλειστικά ως πηγή εσόδων και κάλυψης όλων ανεξαιρέτως των δαπανών του, ακόμη και όταν πρόκειται για επισκέψεις απο την έδρα του στην Αθήνα (ναι, το φεστιβάλ έχει έδρα την Αθήνα) ως τη Δράμα για να συζητήσει με τον πρόεδρο του ΔΣ και το δήμαρχο θέματα που «καίνε» το φεστιβάλ – μια συζήτηση που κάλλιστα θα μπορούσε να έχει γίνει ηλεκτρονικά (και χωρίς κόστος), μέσω Skype λόγου χάρη. Ο ίδιος δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ στο ΔΣ, και τον έχουμε συναντήσει μονάχα κατόπιν προτροπής του Project στο ΔΣ για να τον γνωρίσουμε και να συζητήσουμε μαζί του προοπτικές για το φεστιβάλ. Ο ίδιος ωστόσο θεωρεί το φεστιβάλ θέμα των ολίγων και εκλεκτών της ελληνικής και διεθνούς πολιτιστικής/κινηματογραφικής πραγματικότητας, και είναι αντίθετος, (τουλάχιστον ήταν όταν τον συναντήσαμε) προς δράσεις που θα μπορούσαν να προσελκύσουν ακόμη περισσότερο (Δραμινό και μη) κόσμο τις ημέρες του φεστιβάλ, αλλά και τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου. Ίσως ο οργανισμός θα έπρεπε να απευθυνθεί πλέον σε νεότερους σκηνοθέτες που θα έχουν δυνάμεις, όρεξη και φρέσκιες ιδέες για το πως θα μπορούσε το φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους να αποκτήσει το κύρος που του αρμόζει. Όμως, ο οργανισμός μάς έχει δείξει πως φοβάται πολύ τις αλλαγές προσώπων σε θέσεις μεγάλης ευθύνης, αντιπαραβάλοντας συχνά το επιχείρημα της εμπειρίας/προϋπηρεσίας σε θέματα που αφορούν το φεστιβάλ, και όχι μόνο.

4. ΦΕΣΤΙΒΑΛ: Το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων των έργων που κατατίθενται στο διαγωνισμό για την αφίσα του φεστιβάλ. Η νικήτρια αφίσα μαζί με τα πνευματικά δικαιώματα, περνάει εξ’ολοκλήρου στην κατοχή του πολιτιστικού οργανισμού ο οποίος μπορεί να χρησιμοποιήσει, τροποποιήσει, ακόμη και να εξοικονομήσει χρήματα από την αφίσα. Μας έγινε σαφές πως θα δημιουργούσε προβλήματα διαχείρισης χρόνου να ζητείται κάθε φορά η άδεια του καλλιτέχνη για παρεμβάσεις στο έργο του (τροποποίηση για δημιουργία προσκλήσεων, εισιτηρίων κλπ), και ζητήσαμε να εξεταζόταν το θέμα ώστε να υπήρχε τουλάχιστον κάποια ρήτρα που να εμποδίζει την πλήρη και ανέλεγκτη εκμετάλλευση του πνευματικού έργου του εκάστοτε καλλιτέχνη ή τουλάχιστον να περιορίζει τη χρήση αυτή για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, για παράδειγμα κατά τη διάρκεια τέλεσης του φεστιβάλ το Σεπτέμβριο. Το θέμα το θίξαμε στον καλλιτεχνικό διευθυντή ο οποίος έδειξε μεγάλη προθυμία να εξεταστεί αυτό το θέμα, αλλά έμεινε μόνο στην προθυμία.

Αυτά είναι κάποια προβλήματα τα οποία με λίγη τόλμη και αποφασιστικότητα θα μπορούσαν να λυθούν παρέχοντας λύσεις ουσίας στον τρόπο διοίκησης και του ωδείου αλλά και του φεστιβάλ. Ως εκ τούτου, ο ρόλος του ΔΣ και κατ’ επέκταση και της δημοτικής αρχής γίνεται απλώς διαχειριστικός. Δεν αμφισβητεί κανείς πως η νέα (μεσήλιξ πλέον βέβαια) διοίκηση είχε να αντιμετωπίσει εμπόδια και δυσκολίες που έχουν ρίζες σε παλαιότερες διοικήσεις, κάτι τέτοιο όμως δεν μπορεί να αποτελεί μόνιμη δικαιολογία σε προτάσεις για πιο καινοτόμες και, πιθανόν αποτελεσματικότερες, λύσεις στα προβλήματα που ταλανίζουν τον οργανισμό.

Σίγουρα βεβαίως έχουν γίνει και διάφορα θετικά βήματα τα οποία η δημοτική αρχή μπορεί αν θέλει να τα επισημάνει, ωστόσο ωχριούν μπροστά στα γενικότερα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει ο οργανισμός. Αν και ο πρόεδρος αρέσκεται να φαίνεται «αντι-λαϊκιστής», στην πραγματικότητα συνεχίζει ένα μοντέλο διοίκησης στο οποίο η εικόνα είναι σημαντικότερη της ουσίας. Έτσι, και μάλλον στο γενικότερο επικοινωνιακό πλαίσιο της παρούσας Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ο οργανισμός είναι απλόχερος σε θέματα τραπεζωμάτων και φιλοξενίας και κάλυψης δαπανών (για παράδειγμα, το φεστιβάλ μοιάζει να μας κοστίζει περισσότερα χρήματα από όσα μας αποφέρει), αλλά ταυτόχρονα ανούσια φειδωλός και άτολμος σε πιο ουσιώδη ζητήματα. Οι προκηρύξεις για τα δίμηνα του φεστιβάλ, οι διορισμοί καλλιτεχνικών διευθυντών, οι αναθέσεις εργασιών σε συνεργεία καθαριότητας, συνεργασίες με λογιστές και νομικούς για υποθέσεις του οργανισμού, τα ασφαλιστικά συμβόλαια, η έναρξη για το διαγωνισμό δημιουργίας αφίσας για το φεστιβάλ και άλλα τέτοια, οφείλουν να γίνονται με πλήρη διαφάνεια και δημοσιότητα, όχι κεκλεισμένων των θυρών ή μόνο από μια σελίδα στο facebook, αλλά και από την επίσημη ιστοσελίδα του δήμου και αναγγελίες σε όλες τις τοπικές εφημερίδες, τουλάχιστον.

Μέσες άκρες λοιπόν, και ενώ ήδη έχουμε κουράσει με όλα αυτά, η βασική εικόνα που σχηματίσαμε για τον ΠΟΦΤΜΜΔΔ είναι πως επρόκειτο για μια πονεμένη ιστορία και η εξυγίανσή του σήμερα προσκρούει πολλές φορές σε κακοδιαχειρίσεις του παρελθόντος. Η παραλαβή «καμένης γης» συχνά τέθηκε στο τραπέζι ως επιχείρημα ενάντια σε περισσότερα θετικά βήματα που θα μπορούσαν να γίνουν. Βέβαια, όπως προαναφέραμε, η εξυγίανση – του κάθε οργανισμού – αποτελεί αναγκαιότητα και υποχρέωση και σίγουρα όχι κατόρθωμα, έστω και αν μοιάζει με τέτοιο. Το να ευλογάμε τα γένια μας κατηγορώντας τις προηγούμενες διοικήσεις για κακοδιαχείριση δεν αποτελεί επίτευγμα, παρόλο που αποδεικνύεται δύσκολο έργο. Ο οργανισμός οφείλει να δείξει περισσότερη τόλμη για πρωτοβουλία, περισσότερη διαφάνεια/δημοσιότητα σε ό,τι αφορά θέσεις ευθύνης (καλλιτεχνικοί διευθυντές, δίμηνα για το φεστιβάλ) και έναν γενικότερο στρατηγικό σχεδιασμό μέσα από τον οποίο δε θα αναλώνεται σε θέματα που προς το παρόν παρακωλύουν την εργασία του.

Κεραμιτσόπουλος Κλήμης

Μελος Project Δραμα 2020

Συντονιστής Ομαδας Πολιτισμου Project

Πρωην Μελος του ΔΣ του ΠΟΦΤΜΜΔΔ